Ma ogtahay Qaybta 01 aad
Hordhac ( Introduction )
Asalaamu
alaykum aqriste, siyaado, waxaan ku soo daray Maqaaladayda mid aan ugu
magacdaray ma ogtahay daawade, oo aan kugula wadaagi doono , wax yaabo laga
yaabo inaadan ka war hayn dhanka caafimaadka.
Kalasaco
marka kasta bogaan Baraamijkaan oo kale, iyadoo aan ku soo qaadan doono lix dhacdo
oo hor leh.
Kahor
maqaalka fadlan ha iloobin inaa fikirkaaga ii reebto qaybta hoose ee comments ka.
Sida aa u aragto baraamijka iyo macluumaadka kale ee aan soo galiyo bugaan aan
u diyaariyay Somalida inay wax oga faaidaystaan
………………………………………………………………………………………………………………………………
Maqaalka ( Article)
Kow
Ma
ogtahay Aqriste in xiliga ugu fiican ee la quraacdo uu yahay halka saac ee
subax nimo ilaa afarta barqa nimo , si looga fogaado isku imaanshaha xiliga
qadada iyo quraacda.
Sidoo
kale waxaa laga dheeraanayaa in aad wax qabsan wayso, caajisto, sidoo kalena
aadan dareemin daal, waayo jirka markii cuntada ay isaga daba timaado waxa uu
ku mashquulayaa dheefshiidka cuntadaas oo meesha waxaa ku yaraanaaya hab
fikirka qofka.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Labo
Ma
ogtahay Aqriste , qanjirka ugu wayn Qanjiradeena inuu yahay beerka.
Beerku
Waa qanjirka ugu wayn ee jirkeena kaas oo qabta shaqooyin aad u farabadan, sida
inuu jirka ka saaro wax yaabaha suntan ah ee dhaawici kara hab nololeedkeena
dabiiciga ah, sidoo kale waxa uu door muhiim ah ka ciyaaraa dheefshiidka isaga
oo nafaqada kasoo saaraaya cunnada aan cunno soona galinaaya dhiigeena, waxa
kale oo uu ka qayb qaataa kaydinta fitamiinada ( vitamins) iyo macdanta ( Minerals
) waxa uuna maamulaa sonkorta jirkeena, xayrta jirkeena iyo borotiinada (
Proteins) jirkeena si uu u shaqeeyo.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Sadex
Ma
ogtahay Aqriste , Afakaadhada (avocado) in sida karootada laga helo vitamin A
oo laga faaido aragtida wanaagsan iyo difaaca jirka. Fitamiin eegu (Vitamin A)
waxa uu u qabtaa jirkeena shaqooyin aad u badan oo ay ka mid yihiin labada kore
ee kala ah, Aragtida iyo difaaca jirka, sidoo kale waxa uu ka taxadaraa,
wanaagsanaanta maqaarkeena, tarankeena, koriinshaheena iyo ka ilaalinta
jirkeena waxa dhaawici kara unug yada aan leenahay ee aas aaska u ah
nolosheena.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Afar
Ma
ogtahay Aqriste , unug yada ugu yar yare e jirka inay yihiin unug yada dhiiga. Dhiigeena
waxa uu u qayb samaa dhowr unugu oo midba midka kale ku xiran yahay balse kala
shaqo duwan.
Shaqooyinka
ay qabtaan unugyada dhiiga waxaa ka mida, Hawada Oxygen tai nay jirka keenaan,
midda wasaqda ah ama carbon dioxide ka ay ka saaraan jirka, sidoo kale waxay
jirka ka difaacaan dhamaan il ma aragtada jirka ku ridi karta cudurka ama si
kooban waxa ay naga difaacaan infectionka, sidoo kale waxa ay jirkeena u
sameeyaan xin jirowga oo muhiim u ah markii dhaawac ama dilaac uu jirkeena ku
yimaado.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Shan
Ma ogtahay Aqriste , khilaafka waalidka ama isku buuqa in ay wax yeesho ilmaha maskaxdooda.
Ilmaha yari aad ayay muhiim ugu tahay in waalidkooda ay ag joogaan
ama la noolaadaan ilaa ay ka koraayaan.
Wax
yaabaha ay ka helaan agjooga ama la noolanshaha waa lidka waxaa kamida, inay ku
dareemaan nabad galyo iyo xasilooni taas oo u keenta inuu si togan u koro
ilmahaas yar maskax ahaan.
Waxaa
kaloo kamida in ilmaha ay bartaan shucuur ahaan sida ay u sheegtaan markii ay
wax dareensadaan ama dhibsadaan.
Sidoo
kale maskax ahaan ilmaha waalidka waa meesha ay ka bartaan, hadalka, xiriirka,
hab fikirka, xalinta dhibaatooyinka, dhex galida bulshada, isku kalsoonaanta
iyo adaabtaba.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Lix
Ma
ogtahay aqriste , lafta ugu yar ee lafaheena in ay tahay mid ku jirta dhagta oo
loo yaqaan stapes afka laatin ka.
Laftan
waxa ay qabataa shaqooyin aad u badan marka loo fiiriyo sadexda lafood ee
dhagta bini aadamka ku jira.
Shaqooyinka
ay qabato laftaan afka qalaad loo yaqaan stapes waxa kamida, inay gudbiso codka
marka uu soo gaaro dhagta qofka ayna u samayso gariir abuura hirirka jabaqda
ama codka, sidaas ayayna stapeska ku qabataa shaqo kale oo ah inay pressure ama
cadaadis ka abuurto dhagta si codka loogu gudbiyo maskaxda.
Laftaan
ayaana ah midda fariinta u gudbisa maskaxda qofka maqlay dhawaqa ama codka kuu
doono ha ahaadee.
Shaqada
kale ee ay qabato dhagtaan waxaa kamida in ay kiciso ama active ka dhigto
shaqada timaha dhagta ku yaal kuwaas oo codka na soo gaara ka dhiga kuwa danab
ah oo loo gudbin karo maskaxdeena, si qofka uu u fahmo waxa soo gaaray inay
yihiin, cod qof ama dhawaq kale oo meel kale ka yimid.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Aqriste
maqaalkeena maanta intaas ayuu ku egyahay hadaa ka heshay nagu soo biir oo
dheego bogeena markasta oo aad u baahato warbixino la xiriira caafimaadka,
Macluumaadka xasaasigaa ee cilmi nafsiga iyo aduunka, sidoo kale warbixinada ku
saabsan wax yaabaha nolosha qofka dhisa, sida dheera galinta, kobcinta maskaxda,
hab fikirka iyo dhaqanka guud, ugu danbayna la wadaag asxaabtaada hadii aad u
aragto macluumaadka aan soo gudbino inay yihiin kuwa bulshada wax tar u leh,
kuwaas oo dhisaaya hab nololeedkooda ha ahaato aqoon ahaan, cilmi ahaan, maskax
ahaan, caafimaad ahaan iyo wax aqris ahaan, waana ku mahadsantahay sida aad
waqtigaaga aad u siisay aqriska qoraalkaan.
Muuqaalka
0 Comments